İnsan doğa ve diğer insanlarla
uyumlu ve etkileşim halinde yaşayarak kendini var eder. Bu
yaratılışının bir özelliğidir. Doğa ve insanı, evrenin
tamamıyla ve en küçük atomlarına kadar her etkisiyle
düşündüğümüzde mükemmel bir uyumun var olduğunu gözlemleriz.
Eski çağlarda insanlar bu uyum halinde olmayı hayattaki tüm
alışkanlıklarda kolaylıklar oluşturması bakış açısıyla
değerlendirmişlerdir. Basit bir örnekle Anadolu'nun karasal
iklimine sahip bölgesinde toprağı kullanarak ev yapan insanlar
yüzyıllarca öncesinde de vardı. Yine insanlar yağmurun çok yağdığı
ahşabın sık görüldüğü nemli bölgelerde de zeminden yüksekte ahşapla yapılan evler inşa etmeyi tecrübe etmişlerdi.
Aslında birbirinden ayrı gibi görünen
bu durumlar tüm evrenin özellikleri düşünüldüğünde
birbiriyle ilişki halindeydi. Birbiriyle böylesine ilişkili,
aslında her birimde diğer her birimin varlığını
hissedebildiğimiz düşünceye bütüncül ya da holistik düşünce
diyoruz. Holistik düşünce aslında, düşünce kümeleri arasında
evrensel kümeyi temsil ediyor diyebiliriz.
Eğitimde ise holistik düşünmenin
farklı bir alternatif eğitim yöntemi olarak sayılmasını kabul
edebiliriz. Kaldı ki böylesine çerçeve bir düşünce yöntemi
eğitimde birçok filozofun, eğitimcinin bakış açılarını
bünyesinde toplaması çok da şaşırtıcı olmayacaktır.
Holistik eğitim Montessori
eğitimindeki kadar çocuk merkezli olabilirken, Waldorf eğitimindeki
gibi çocukların hayal güçlerini ortaya çıkarmaya endeksli, asıl
amacı çocuğu hayata karşı hazırlamak olan bir bakış açısı,
eğitim alternatifidir.
Zaten "Alternatif Eğitim"
dediğimiz çocukların kendi potansiyellerini en güzel şekilde
kullanmalarını sağlamak, bunun için doğru ortamlar hazırlayıp
rehberlik etmektir. Holistik eğitim ise çocukların kendi
içlerindeki bu güçleri kanalize ederken onların her bir öğretiyi
hazır olduklarında birbirleriyle ilişkilendirerek almalarını
destekler.
Bütüncül eğitim yöntemiyle işleyen
Green School, Bali'dedir ve yörenin önemli bir mimari unsuru olan
bambularla inşa edilmiştir. Okulun tasarımında alışılmışın
dışında tasarımlarla karşılaşmak mümkün. Hem tasarım hem
eğitim anlamında alternatif eğitim yöntemlerine bir nefes olan bu
okul çocukların gelişimleri için umut vaadeder.
En etkilisi ise, çocukların farklı
tasarımları merak edip, onu öğrenmeye çalıştıklarında
aslında hayatın içinde yer alıp bir noktadan birçok bilgi
noktasına erişmişçesine öğrenme kıvılcımlarında
gezinmeleridir. Çocuklarda öğrenme güdüsü yaratmaya çalışmaktan
ziyade her meraklandıkları noktada hayatı öğrenmeye ve
kendilerindeki var olan potansiyeli hep birlikte keşfetmeye başlamak
ayırt edilmesi gereken noktadır.
Bu bilgilerle denilebilir ki Holistik
eğitim; eğitim sürecinde ortaya çıkan, yaşandıkça tecrübe
edilen, her tecrübe içinde farklı öğretilerinde var olduğunu
kişiye hissettiren, alternatif eğitimin bir özelliği olan bireye
kendi güçlü özelliklerini ona tanıştıran ve ortaya çıkaran,
yaşamı anlamlı öğrenme güdüsünde olan yöntem, bakış açısı
ve felsefedir.
